भिल्ल जमात ही भारतातील मराठ्यांच्या खालोखाल दुसऱ्या क्रमांकाची आदिवासी जमात आहे. ते उत्तर महाराष्ट्र, तसेच गुजरात, राजस्थान आणि मध्य प्रदेशात स्थायिक झाले आहेत. भिल कला थीम निसर्गाशी एक प्राचीन संबंध आहे. भिल्लांमध्ये दंतकथा आणि परंपरा महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
या कलाकृतीमध्ये त्यांचे रेखाचित्र सर्जनशील नमुन्यांमध्ये बहुरंगी ठिपके भरणे समाविष्ट आहे. या चित्रांशी संबंधित प्रसिद्ध नावांमध्ये भूरी बाई, लाडो बाई, शेर सिंग, राम सिंग आणि डुबू बरिया यांचा समावेश आहे.
भूरीबाई या मूळच्या भिल्ल कलाकार आहेत. ती अगदी लहान असताना रंगकाम करायची. तिच्या प्रेरणास्रोतांमध्ये गावातील निसर्गचित्रे आणि स्थानिक सणांचा समावेश होता. हसणारी देवी आणि तिच्या आजूबाजूची दैनंदिन दृश्ये रंगवण्यासाठी ती चिखल वापरायची.
आईकडून शिकून ती झोपड्या आणि गायींना सजावटीच्या पद्धतीने रंगवायची. हे आकृतिबंध नंतर तिच्या कामाची प्रमुख वैशिष्ट्ये बनले. आणखी एक सुप्रसिद्ध भिल्ल कलाकार म्हणजे लाडो बाई. तिची कला धर्म आणि श्रद्धा प्रकट करते.
भिल्ल समाज एका अलौकिक शक्तीने संघटित आणि सजीव आहे.
जगदीश स्वामीनाथन या सुप्रसिद्ध भारतीय कलाकाराने या दोन्ही कलाकारांचा शोध लावला. स्वामीनाथन यांनी संग्रहालयात रोजंदारीवर काम करणाऱ्या या आदिवासी लोकांच्या कौशल्याची प्रशंसा केली आणि भोपाळमध्ये असताना त्यांना भिंतीवरून कागदावर आणि कॅनव्हासवर प्रतिमा हस्तांतरित करण्यासाठी प्रोत्साहित केले. लाडो बाई आणि भुरी बाई आता संग्रहालयात प्रदर्शित करण्यात आल्या आहेत.
- स्वामीनाथन, एक द्रष्टा ज्यांचे आदिवासी कलेतील योगदान अतुलनीय आहे. भिल्ल कलाकृती मातीचित्रापासून कागदावर आणि नंतर कॅनव्हासपर्यंत विकसित झाल्या.
भूरीबाईंनी आता कागदावर रेडिमेड रंगांनी चित्रे काढण्यास सुरुवात केली आहे आणि भोपाळमधील म्युझियम ऑफ मॅनकाइंडच्या भिंती सुशोभित करण्याचे काम त्या सुरू ठेवणार आहेत. लाडो बाई आता आदिवासी लोक कला अकादमीसाठी काम करतात, जिथे त्या भिंतींवर स्थानिक सण, समारंभ आणि प्राण्यांच्या प्रतिमा रंगवायच्या. लाडोबाई आणि सुभाष आमलियार यांनी मास्टर जिंकला.
आर्टिस्ट आणि प्रोटेज आर्टिस्ट पुरस्कार प्रदान करण्यात आले. प्रदर्शनात त्यांचे कार्य तसेच पुरस्कारासाठी अर्ज केलेल्या इतर काही कलाकारांच्या कामाचे वैशिष्ट्य आहे.
भिल्ल कलाकारांना, बहुतेक स्त्रिया, नुकतीच आंतरराष्ट्रीय मान्यता मिळवू लागली आहेत. त्यांची कला साध्या मानवी आनंदांचे चित्रण करते जसे की जन्म, मुलांचे खेळणे आणि इतर औपचारिक प्रसंग जसे की कापणी, ज्याकडे आपल्या आधुनिक समाजात अनेकदा दुर्लक्ष केले जाते. भिल्ल जमातीची कला, इतर आदिवासी गटांप्रमाणेच, जीवनातील लहान-सहान सुखांचे कौतुक करते. भिल्ल जमातीच्या कलेतील प्रवासावर आधारित ‘वुई मेक इमेज’ हा चित्रपट नुकताच प्रदर्शित झाला.
त्यांचे कार्य सचित्र पुस्तकांमध्येही प्रकाशित होत आहे.
युनिव्हर्सल ट्राइब्सकडून आदिवासी समुदाय उत्पादने खरेदी करा
https://universaltribes.com/?ref=VI4fM5oz
